Boeken 2013

Boeken 2012

Het beste boek van dit jaar, wellicht ooit. Het verhaal handelt in WO II. Beschrijvingen over de Sovjet-landschappen, moraal, filosofie, veel geschiedenis, Einsatzgruppen, vernietiging joden, Stalingrad Het Keerpunt, de bureaucratie van de Nazi's, Himmler, de ondergang van Berlijn, het lijden, het lijden van iedereen. En dat beschreven vanuit het oogpunt van een seksueel gefrustreerde, (non-)moralistische, semi-intellectuele Nazi partijbons. Het research dat is gedaan voor dit boek is fenomenaal. Littel gaat zo in zijn boek op dat er bijna geen alinea's zijn. En dat 962 pagina's lang. Heerlijk. 

In een duister verleden heb ik over dit boek mijn literatuurscriptie geschreven, tweemaal zelfs omdat ik bleef zitten. De eerste keer snapte ik bijna niets van het boek. De tweede keer ging het al een stuk beter en kon ik een zekere waardering opbrengen voor prozaisch-poetische werk van wijlen Harry Mulisch. Ik heb het zelfs opnieuw gekocht. Verhaal: Een oud bemanningslid van een van de Amerikaande bommewerpers die Dresden aan het eind van WOII vernietigde keert terug naar de plek des onheils vanwege een tandartsencongres. Herinneringen, mythologische verwijzingen, psychische kronkels en meer dat. Nog steeds snap ik sommige stukken niet maar de behapbare delen zijn erg mooi en dat tezamen met een treurig hoofdstuk uit de (WOII) geschiedenis maakt het toch een goed leesbaar boek. Voor mij dan. 

Wat een vreemd boek. Het verhaal op zich is aangrijpend en de details die beschreven worden over Auschwitz-Monowitz lijken te kloppen. Toch is er veel debat over de authenticiteit van het verhaal. Ik ben geneigd het beschrevene te geloven. Los van deze discussie werd ik echt wel heel erg meegenomen door het verhaal. De titel doet btw meer vermoeden dan daadwerkelijk aan vrijwillige entree naar Auschwitz wordt gerealiseerd. Ook al geloof je er niets van, dan is het verhaal, geplaatst in een juiste historische context zeer zeker de moeite waard.

Eerlijk gezegd had ik meer van het boek verwacht. Wat ik hoopte was een grondige analyse van de ondergang van de Wilhelm Gustloff, de grootste scheepsramp aller tijden. Het schip werd door een Russische onderzeeboot medegogenloos getorpedeerd en waarschijnlijk zijn daarbij een kleine 10.000 mensen, vluchtelingen (veel kinderen) gedood. Echter, Grass komt met een hoofdpersoon die op Internet zijn neo-Nazi zoon tegenkomt die onder invloed van zijn oma, zijn moeder staat. De ondergang van het schip wordt erbij gehaald op een voor mij onnatuurlijke schrijfwijze.

Heerlijke beschrijving van de Levantijnse steden als Istanboel, Alexandrie, Beiroet en Izmir (of Smyrna). Het cosmopolitaine van de steden met de aanwezigheid van Europeanen, joden, Grieken en locals is erg boeiend. De ondergang van Izmir door een meedogenloze Ataturk is geweldig en eye opening. Zo ook de Griekse en Turkse etnische zuiveringen van respectievelijk Turken en Grieken op hun landgronden. Maar je mag geen kritiek hebben op de Vader van Turkije...

Het welhaast onbeschrijvelijke lijden van de Duitse bevolking in de laatste dagen van het zogenaamde Derde Rijk. Het Rode Leger rukt op, moordend, plunderend en niemand ontziend: Krijgsgevangen (ook Franse en zelfs Russische!), kinderen, joden, oude van dagen en vrouwen... Miljoenen zijn er verkracht. Vanwege dat dreigende opkomende kollosale Rode Monster vluchtten miljoenen naar het Westen, daar waar de Amerikanen waren. Iedereen wilde zich aan hen overgeven. Maar de Nazi's lieten niet toe dat al die mensen het oosten verlieten, vele tienduizenden werden geexecuteerd, m.a.g. dat miljoenen gevangen zaten en in de hel terecht kwamen. De apocalyptische finale van WOII is ook de finale van dit geweldige boek want het onbeschrijvelijke heeft Beevor op weten te tekenen in dit dramatische epos van het lijden van tientallen miljoenen... 

Geweldig geschreven boek van een voor mij bekende episode uit WO II, de aanslag op Reinhard Heydrich in Praag in 1942 die hem uiteindelijk het leven kost. De represailles van de Nazi's zijn verschrikkelijk. Qua schrijftechniek hou ik van dit boek want alles wat mij op allerlei opleidingen en studies werd verboden lapt hij aan zijn laars. Laurent Binet beschrijft zijn eigen schrijfproces, zijn mislukkingen en overwinningen, hij schrijft in alle tijden (tt, vt, vvt, ovt etc.). Daarnaast gaat hij in op de hoofdpersonen en hun daden, in een historische setting die hij zo goed mogelijk heeft weten te reconstrueren maar als dat niet lukte geeft hij dit ook aan.

Deze winter in Istanboel aangeschaft, een must read zo werd beweerd. Ik beweer het door. Schitterend en tegelijkertijd tragisch verhaal van een welgestelde Turkse familie die door de WO I en het afschaffen van het Sultanaat van de Ottomanen, werkelijk alles verliest. Mooie geschiedschrijving, zeer beeldend en verrassend. Veel episoden uit dat tijdsgewricht waren mij onbekend, zoals het bombardement van de Engelsen op de oude binnen stad van Istanboel.

Een gedegen boekwerk over de ondergang van het Derde Rijk. Niet zo gruwelijk als Anthony Beevor maar wel analytisch goed en breed uitgewerkt. Ian Kershaw is echt top op dit gebied!